Cách chọn thiết bị chống sét lan truyền (SPD) cho hệ thống điện dân dụng – giúp bạn đảm bảo an toàn cho thiết bị điện trong gia đình khi có hiện tượng sét đánh gián tiếp hoặc sét lan truyền:

CÁCH CHỌN THIẾT BỊ CHỐNG SÉT LAN TRUYỀN CHO HỆ THỐNG ĐIỆN DÂN DỤNG

1. Thiết bị chống sét lan truyền là gì?

Thiết bị chống sét lan truyền (Surge Protective Device – SPD) là thiết bị giúp bảo vệ hệ thống điện và các thiết bị điện khỏi các xung điện áp tăng đột ngột do sét đánh hoặc các hiện tượng chuyển mạch trong hệ thống điện.

SPD hoạt động bằng cách chuyển hướng dòng sét về đất, không để nó lan truyền vào thiết bị điện trong nhà, từ đó bảo vệ an toàn cho các thiết bị như TV, tủ lạnh, máy giặt, internet, máy tính, v.v.

2. Phân loại SPD theo cấp độ bảo vệ

SPD được chia thành 3 cấp (Type) theo tiêu chuẩn IEC 61643-11:

• Type 1: Lắp ở tủ điện tổng, ngay sau công tơ. Chịu được dòng sét trực tiếp hoặc cường độ rất cao (10/350µs). Dùng cho nhà có hệ thống thu lôi trực tiếp.
• Type 2: Lắp ở tủ phân phối trong nhà, dùng để cắt xung điện do sét lan truyền (8/20µs). Loại này phổ biến nhất trong dân dụng.
• Type 3: Lắp gần thiết bị điện cần bảo vệ trực tiếp (như ổ cắm TV, máy tính…). Thường kết hợp cùng Type 2 để tối ưu bảo vệ.

👉 Trong dân dụng, Type 2 là loại phổ biến nhất, nhưng nếu ngôi nhà có hệ thống thu sét hoặc gần trạm biến áp, nên kết hợp cả Type 1 và Type 2.

3. Tiêu chí chọn SPD cho nhà ở

a. Điện áp hệ thống

• Chọn SPD có điện áp định mức (Un) phù hợp với hệ thống điện của bạn (thường là 230/400V cho nhà dân).
• Điện áp làm việc liên tục tối đa (Uc) nên ≥ điện áp lưới điện để tránh hư hỏng khi có dao động điện áp.

b. Dòng cắt sét tối đa (Imax)

• Với nhà dân, nên chọn SPD có Imax từ 20kA đến 40kA là đủ.
• Nếu khu vực có tần suất sét cao → nên chọn SPD Imax ≥ 60kA.

c. Kiểu kết nối

• SPD 1 pha: dùng cho nhà có điện 1 pha 2 dây (L-N).
• SPD 3 pha: dùng cho nhà có điện 3 pha hoặc cần bảo vệ toàn hệ thống (L1-L2-L3-N).

d. Cơ chế bảo vệ

• Nên chọn SPD có công nghệ MOV (Varistor) kết hợp với GDT để bảo vệ nhanh, chính xác và ổn định.

e. Đèn hiển thị trạng thái

• SPD nên có đèn báo hiệu (thường là màu xanh – đỏ) để người dùng biết tình trạng hoạt động và dễ dàng thay thế khi SPD hỏng.

4. Lắp đặt SPD ở đâu trong nhà?

• Type 1: Lắp sau công tơ điện, trước CB tổng.
• Type 2: Lắp trong tủ điện tầng, giữa CB tổng và CB nhánh.
• Type 3: Lắp ở ổ cắm bảo vệ thiết bị cụ thể.

Lưu ý:

• Luôn nối đất SPD theo đúng kỹ thuật.
• Dây nối đất SPD phải càng ngắn càng tốt (≤ 50cm) để giảm điện áp dư.

5. Gợi ý một số thương hiệu SPD uy tín

• Schneider Electric (Pháp) – chất lượng cao, độ tin cậy tốt.
• Himel – giải pháp kinh tế, hiệu quả cho hệ thống điện dân dụng và thương mại.
• LS – chất lượng cao, bảo vệ toàn diện cho hệ thống điện trong mọi điều kiện.
• ABB – đa dạng lựa chọn cho dân dụng đến công nghiệp.
• Sino Vanlock, Lioa – giá hợp lý, phù hợp thị trường Việt Nam.

6. Tổng kết

Tiêu chí	Khuyến nghị lựa chọn cho dân dụng
Type SPD	Type 2 (kết hợp Type 1 nếu gần trạm biến áp, có thu sét)
Imax	20 – 40kA
Uc	275V (cho hệ 1 pha)
Số cực	1P + N hoặc 3P + N tùy vào hệ thống điện
Thương hiệu	Schneider, Himel, LS,Sino Vanlock…
Địa điểm lắp	Trong tủ điện tổng hoặc tủ tầng

Sơ đồ đấu nối chống sét lan truyền (SPD) cho hệ thống điện dân dụng.